Bij de herbestemming van de silo's en molens van Orshoven in Leuven bouwt POLO circulair

De Vaartkom is binnenkort een pilootproject rijker; de bekende Silo’s en de aangrenzende Molens Van Orshoven worden tijdelijke ingericht als maakleerplek. Het experimentele stadsproject zet in op creativiteit, innovatie en samenwerking tussen verschillende sectoren. POLO’s circulaire visie op de reconversie won de ontwerpwedstrijd. De nadruk ligt niet alleen op duurzame materialen en technieken maar ook op flexibiliteit en demonteerbaarheid. Hoe zorg je ervoor dat een gebouw moeiteloos een tweede leven krijgt?

SOCIAAL-CULTURELE HUB

De Leuvense Vaartkom, de oude industriële site rond de Vaart, groeit uit tot een stijlvolle, levendige en groene stadswijk boordevol creativiteit en sociale interactie. De kwaliteitsvolle mix van wonen, werken en vrijetijdsbeleving aan het water vormt een nieuwe dynamiek binnen het stadscentrum. Residentiële projecten en commerciële programma’s krijgen stilaan vorm. Vorig jaar sloten Stad Leuven en stadsontwikkelaar Ertzberg een samenwerkingsovereenkomst af om, tot eind 2022, een tijdelijke functie onder te brengen op de gelijkvloerse verdieping van de indrukwekkende silo’s aan de Vaartkom. Samen met een deel van de aangrenzende Molens van Orshoven worden die tijdelijk ingericht tot maakleerplek.

Maakleerplek is in eerste instantie een experiment. Binnen de periode van het tijdelijke gebruik wordt er met de stad, de buurt en educatieve, culturele en economische partners ontdekt hoe verrassende samenwerkingen en projecten kunnen ontstaan op de indrukwekkende plek. Het is een open werkplaats waar scholen, bedrijven, (creatieve) organisaties en Leuvenaars elkaar ontmoeten, ruimte en materiaal delen, dingen maken en leren van elkaar.

Met deze ontwikkeling verwerft nu ook een sociaal-culturele hub een plaats in het nieuwe stadsdeel. Het bouwteam van POLO, aannemer Vanhout.pro van de groep Van Roey en technische expert Groep Infrabo zijn aan de slag met de tijdelijke, circulaire inrichting. Sureal, expert in duurzaamheid & circulariteit, adviseerde het team in wedstrijdfase.

VERANDERINGSGERICHT ONTWERP

Een tijdelijke bewoonbaarheid van de gebouwen wordt op een circulaire en participatieve manier gerealiseerd. De kosten en de milieu-impact van transformaties worden zo laag mogelijk gehouden. Rekening houdende met een logische faseerbaarheid, circulaire bouwmethoden, budget en beperkingen om bestaande erfgoedstructuren aan te passen, worden architectonische ingrepen voorgesteld die de externe en interne leesbaarheid van het project zichtbaar maken. Een circulaire gevel die tot serre kan worden omgebouwd, geacclimatiseerde containers in de silo’s en een modulaire stelling die de ingang zal markeren zijn enkele duurzame interventies die concrete invullingen mogelijk maken voor uiteenlopende gebruikers. Deze ingrepen maken de silo’s en molens tot een laagdrempelige en toe-eigenbare publieke ruimte.

De flexibiliteit van de ruimtes staat centraal in het ontwerp. Het project biedt plaats voor break-outs, lessen, ateliers, workshops, vergaderingen, co-werkplekken,…. Deze functies kunnen wijzigen naargelang de noden van het moment. Toekomstgerichte, transformeerbare en dus circulaire gebouwen worden de norm. Het ontwerp van POLO staat niet alleen in functie van het op korte termijn gevraagde gebruik, maar denkt evenzeer na over aanpasbaarheid in functie van toekomstig gebruik. Het moet ook mogelijk zijn de molens te herprogrammeren nadat de ruimte onder de silo’s niet meer ter beschikking is.

De tijdelijke reconversie van de Silo’s en Molens van Orshoven is een sociaal-ruimtelijk experiment. Het project opgezet naar een duurzaam, cyclisch model is een ’overgangstoestand’ richting definitieve herprogrammering van waardevol erfgoed.